در نشست «میراث معنوی خوزستان و آئین‌های عاشورایی» سرکار خانم ایزدی مدیرکل امور اجتماعی استانداری خوزستان و معاونین و کارشناسان این اداره کل، تنی چند از مدیران عامل تشکل‌های مردم نهاد خوزستان و همچنین تعدادی از فعالان فرهنگی و اجتماعی حضور داشتند.

اجرای فوق العاده این نشست به همراه سخنرانی درباره ادبیات آئینی بر عهده سرکار خانم بهنوش بساک کاظمی از فعالان فرهنگی، هنری و اجتماعی خوزستان بود.

مجتبی گهستونی از روزنامه‌نگاران و فعالان میراث‌فرهنگی خوزستان که برگزار کننده نشست «میراث معنوی خوزستان و آئین‌های عاشورایی» بود که با اشاره به استقبال گردشگران برای بازدید از آیین های مذهبی مردم خوزستان در سال های اخیر گفت: شهرهای خرمشهر، آبادان، دزفول، شوشتر و بهبهان در ایام دهه محرم به دلیل اجرای آیین های خاص پذیرای گردشگران داخلی و خارجی هستند.

وی ادامه داد: مشاهده آیین‌های عاشورایی در شهرهای مختلف یادآور فرهنگ غنی آنها است، مردم با قومیت‌ها و گویش‌های مختلف تلاش می کنند تا این آیین‌ها به شکل مطلوبی اجرا شود.

این روزنامه‌نگار فعال حوزه گردشگری و میراث‌فرهنگی بیان کرد: در کنار مسافران داخلی، گردشگران خارجی نیز برای حضور در این آیین‌های خاص اشتیاق دارند. در ایام دهه محرم که امکان بازدید از آثار باستانی شهرها وجود ندارد گردشگران خارجی با هدایت افراد راهنمای تورهای گردشگری از این آیین‌های مذهبی دیدن می‌کنند.

وی در ادامه گفت: هم اکنون برخی راهنمایان گردشگری به صورت تخصصی در حوزه آیین‌های عزاداری دهه محرم فعالیت می‌کنند که تاثیر بسیاری در ثبت و ضبط این آیین‌ها دارد.
گهستونی خواستار پیگیری هرچه بیشتر وزارت میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی برای ثبت آیین‌های معنوی شد و گفت: مسیرهای گردشگری عزاداری باید به صورت نقشه راه تدوین شود و همچنین جای خالی کتاب جامع عکس عاشورایی در خوزستان خالی است.

گهستونی در پایان اظهاراتش گفت: از متولیان هیات‌های بزرگ و خاص تقاضا می شود در کنار عزاداران، یک جایگاه مخصوص برای گردشگران در نظر گرفته شود.

علی محمد چهارمحالی از پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی و برگزار کننده گردهمایی پیر غلامان به موضوع نخل گردانی در خوزستان با ذکر مثال از شوشتر پرداخت و گفت :از جمله شهرهای تاریخی شیعه مذهب ایران است که سابقه عزادارای حضرت سید الشهداء (ع) در آن با توجه به برخی متون تاریخی به حدود چهارصد سال می‌رسد .

وی یادآور شد: وجود اماکنی که منصوب به ائمه و یا از اولیاء الله می‌باشند و همچنین غنای فرهنگی موجود در این شهرستان حکایت از عقاید و آراء مذهبی مردمان این دیار را دارد و برپایی مراسمات عزاداری سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله(ع) در بعضی اماکن این شهر به ویژه بقعه مقام حسین سابقه طولانی دارد.

این کارشناس حوزه میراث فرهنگی افزود: در میان برخی مراسمات عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) مراسم نخل گردانی در این شهر تاریخی از شکوه و جلوه خاصی برخوردار است. پیشینه این مراسم احتمالا به دوره صفویه می رسد که با آرایش آن به صورت نمادین، تشیع جنازه مطهر آن حضرت را به نمایش در می‌آورند.

چهارمحالی تاکید کرد: واژه نقل از کثرت استعمال به نخل تحریف شده و نام این هیکل گردیده است .نَخل عَزا یعنی نقل عَزا. همچنین مراسم نخل گردانی در عصر روز تاسوعا و صبح عاشورا برگزار می شود .در عصر تاسوعا نخل را از بقعه مقام حسین تا بقعه برابن مالک حمل نموده و در صبح عاشورا این نخل را به بقعه امام زاده عبدالله منقل و تا حوالی ظهر در آنجا نگه می‌دارند.

وی در ادامه گفت: از مهمترین ویژگی‌های نخل گردانی در شوشتر پوشیدن کردین نمدی است که توسط افراد پیشکسوت انجام می شود. پهلوانان و جنگاوران در گذشته در زیر زره خود به رسم پهلوانی کردین می پوشیدند تا از ضربات وارده جلوگیر نمایند. از آنجایی که نخل دارای وزن زیادی می باشد معمولا افراد توانمند و ورزیده آن را حمل می‌نمایند. بدینسان پوشیدن کردین نمدی نشان از بزرگی و پیشکسوتی دارد و این سنت تا زمان حاضر در این مراسم پا برجا می‌باشد.

محمدعلی چهارمحالی یادآور شد: در گذشته اکثر محله‌های قدیم شوشتر دارای نخل یا شیدونه که از نخل کوچک تر است بوده که آن را در جلوی دسته‌های سینه زن حمل می کردند. در حال حاضر تنها نخل به جا مانده از گذشته که در ایام تاسوعا و عاشورا حمل می‌شود نخل مقام حسین است. همچنین دو شیدونه نیز محله کوره دارد که آنها را نیز در همین ایام بر روی سکوی تاریخی کوره آراسته و به مکان‌های گفته شده حمل می‌نمایند.

از دیگر سخنرانان حاضر در نشست «میراث معنوی خوزستان و آئین‌های عاشورایی» میلاد خیاط نویسنده کتاب فرهنگ عامه شوشتر (محرم و صفر) بود به علم‌بازی پرداخت و گفت: مراسم آیینی نصب و برافراشتن پرچم عزای امام حسین (ع) که مبنی بر اعلام شروع و اقامه‌ی عزای سرور سالار شهیدان امام حسین (ع) می باشد و در واقع نوعی پیشواز مراسمات محرم و صفر محسوب میشود که هر ساله در شب اول ماه محرم در شوشتر برگزار می‌گردد.

وی افزود: همچنین «علم‌بازی» از جمله آیین‌های محلی، مذهبی، سنتی و رایج شوشتر است که بیشتر در بین شوشتری های استان خوزستان بعضا در روستاها و شهرهای اطراف نیز به صورت مختصرتر متداول و مرسوم است و در مراسمات عزاداری مذهبی خصوصا دهه اول محرم همراه با ساز سرنا و دهل اجرا می گردد.

این دوستدار میراث فرهنگی اظهار داشت: علم‌بازی آیینی کاملا مردانه است و جزو مهم‌ترین و اصلی ترین مراسمات محرم در شوشتر به شمار می رود. این آیین‌های محلی تا به امروز در شهر شوشتر و برخی از روستاهای اطراف شوشتر، پاپرجاست.